Matematik çoğu kişinin kabusudur ama sayıları hissetmek, onların bir yerlerde saklanıp bize yardımcı olacaklarını bilmek matematiği bizim için kolaylaştırabilir.Matematik her zaman benim için bir yol gösterici olmuştur.Eğer dikkatli bakarsanız, hayatın her alanında matematiğin ve sayıların olduğunu fark edebilirsiniz.Evrendeki düzende, canlıların hareketlerinde ve hatta hücrelerimizde bile bunu görebilirsiniz.Sayıların bu efsunlu gücüne hayranım ve sayıları hissedebilen bir kişi olan John Forbes Nash beni daima etkilemiştir.
Çoğu kişi Akıl Oyunları filmini ( A Beautiful Mind ) izlemiştir.Bu filmdeki bar sahnesinde John Nash, Adam Smith'in ( Modern ekonominin babası) düzeltilmesi gerektiğini ve grup adına en iyi sonucun hem bireysel hem de grupsal yarardan geçtiğini söyler.Bu duruma ayrıntılı bir şekilde bakmak gerekirse; Adam Smith: '' Rekabette bireyin hırsı ortak yarar sağlar, iyi sonuç almak için gruptaki herkes kendi için en iyi olanı yapmalıdır.'' der.Buna karşılık olarak John Nash ise :''En iyi sonuç için gruptaki herkes hem kendi hem de grup için en iyi olanı yapmalıdır.'' der.
Bu durumu basitleştirmek gerekirse, John Nash'ın somut örneğini vermek doğru olacaktır.Filmindeki bar sahnesinde John Nash ve arkadaşları bir kız grubuna ilgi göstermektedirler.Bu kız grubu içindeki en güzel kız olan sarışın için bir rekabet ortamı oluştururlar.Ancak Nash:''Eğer hepimiz sarışın kız için hareket edersek birbirimizin önünü keseriz ve kızı kaybederiz.Daha sonra diğer kızlara ilgi gösterirsek onlar da ikinci seçenek olmak istemedikleri için bizi reddederler.Peki ya, sarışına kimse asılmazsa? Hem birbirimizi engellemeyiz hem de diğer kızları aşağılamayız ve böylece en iyi sonucu elde ederiz.'' der.Bu teorisini geliştirir ve doktora tezi olarak hazırlar.Günümüzde birçok bilim dalında kullanılan 'Oyun Teorisi' John Nash'e 1994 yılında Nobel Ekonomi Ödülünü kazandırır. Nash aynı zamanda soğuk savaş döneminde şifre çözücü olarak çalışmıştır.
Ben bu teorinin bilim dünyasının ötesinde insanlığa yol gösterdiğine inananlardanım.Temelinde bireysel faydayı değil toplumsal faydayı göz önünde bulunduran bu teori hayatın her alanında uygulanabilir.Bireysel faydayla birbirimizi yok etmektense, toplumsal yararı gözeterek hareket edip Dünya'yı daha iyi bir yer haline getirebiliriz.Bence bu teorinin kişisel bir felsefe olarak kabul edilmesi ve uygulanması gerekir.
Nash'ın olağanüstü zekasına hayranlığımın tek sebebi bu teori değil, her ne kadar bu neden yeterli olsa da. John Nash'ın şizofreni sorunları ve hayali bir oda arkadaşı vardı. Bu sorunlar evlendikten sonra fark edildi ve tedavi edilmeye çalışıldı ancak tedavide kullanılan ilaçlar Nash'ın zekasını kullanması engelliyordu bu yüzden Nash bu sorunu kendi zekasıyla çözmeyi denedi. Oda arkadaşını hala görmesine rağmen onun gerçek olmadığı kabullendi ve böyle yaşamaya devam etti.Bunu kabullenmesi hiç de kolay olmadı.Aile yaşantısı çıkmaza girdi ve karısıyla sık sık darılıp barıştı hatta ayrılıp evlendiler. Hayali oda arkadaşının yeğeninin yıllar geçtikçe büyümediğini fark etti ve onların gerçek olmadığını böylece kabul etti.Bu zekaya saygı duymamak elde değil.
Nash'e olan ilgimin bir diğer nedeni de 23 sayısına takıntılı olmasıydı. Nash bu sayıya takıntılıydı ve toplam 23 tane bilimsel makale yayımladı.Tam olarak gerçek nedenini bilmesem de 23 sayısının çok büyük bir cazibesi olduğunu düşünüyorum.Bana bir çok anlam ifade ediyor ve içinde birçok şeyi barındırıyormuş hissi veriyor.Açıklaması zor bir durum ama sayıları hissetmek bu olsa gerek.Ne gariptir ki 23 sayısına takıntılı olan Nash 23 Mayıs 2015'de trafik kazasında eşiyle beraber hayatını kaybetti.
Gerek bilime olan katkısıyla gerek de üstün zekasıyla herkesin etkileneceği bir kişi Nash.En büyük hayalim onunla 10 dakika bile olsa konuşmaktı ancak bu artık mümkün değil.Benim de elimden onun hakkında düşüncelerimi yazmak geliyor sadece.Umut ediyorum ki okuyan herkes de bir parça iz bırakmıştır.Yazımı Nash'in sevdiğim bir sözüyle bitirmek istiyorum:'' Dersler zekanızı köreltir ve potansiyel yaratıcılığınızı yok eder.''
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder